Niemcy. Miliony dorosłych nie potrafią dobrze czytać i pisać
27 lutego 2024
Jessica Tepass nie umiała ani czytać, ani pisać. Wstydziła się tego i nie chciała, by inni to zauważyli. – Nawet mój partner przez prawie dwanaście lat nie zdawał sobie z tego sprawy – mówi. Dzięki pomocy organizacji Alphanetz NRW 37-latka trafiła na kurs alfabetyzacji w centrum edukacji dla dorosłych Volkshochschule (VHS). – Od półtora roku umiem czytać i pisać – opowiada w rozmowie z agencją EPD. Dziś Jessica Tepass sama angażuje się we wspieranie osób o niskich umiejętnościach czytania i pisania.
Tepass wie, jak trudno jest przezwyciężyć analfabetyzm. Na swoim pierwszym kursie zorganizowanym przez założoną w 2014 r. organizację Alphanetz nie dogadywała się z nauczycielem i zrezygnowała. Trzy lata temu podjęła ponowną próbę. Kończąc kurs umiała przeczytać obszerne teksty, w końcu nie musiała już udawać. Wcześniej, gdy trzeba było coś przeczytać, zawsze musiała się wykręcać, na przykład mówiąc: „Sorry, ale okropnie boli mnie głowa”.
Narażeni na mobbing i dyskryminację
Alphanetz NRW jest częścią zainicjowanego przez niemiecki rząd programu AlphaDekade. Rozpoczął się w 2016 r. i potrwa do roku 2026. Poprzez rozmaite projekty w całym kraju próbuje się kształcić osoby o niskich umiejętnościach czytania i pisania. Według danych Alphanetz dzięki ponad 150 inicjatywom udało się dotrzeć do 2600 osób.
Według badań Uniwersytetu w Hamburgu z 2018 roku około 6,2 mln mówiących po niemiecku dorosłych w wieku od 18 do 64 lat miało trudności z czytaniem i pisaniem. To 12,1 procent całej grupy, której dotyczyły badania.
W pobliżu Hamburga we wspieranie takich osób angażuje się Martina Rubbel. – Sama mam legastenię – przyznaje 63-latka. I dodaje, że to zaburzenie wpłynęło na całe jej życie zawodowe jako opiekunki seniorów. – Wciąż musiałam się bronić przed mobbingiem i dyskryminacją – powiedziała w rozmowie z EPD.
Od jesieni ub. roku pracuje przy projekcie „INA-Plege PLUS”, prowadzonym przez berliński Uniwersytet Humboldtów. Chodzi w nim właśnie o alfabetyzację w kształceniu zawodowym opiekunów osób starszych. Według kierowniczki projektu Reginy Ryssel słabe umiejętności czytania to ogromny problem w kształceniu zawodowym pielęgniarzy i opiekunów. Dzięki projektowi wykładowcy w szkołach pielęgniarskich otrzymują pomoc w radzeniu sobie z mało piśmiennymi uczniami. W warsztatach wzięło dotąd udział ponad 500 osób.
Kursy w zakładach pracy
W czasach, gdy coraz więcej miejsc pracy podlega cyfryzacji, osoby bez wystarczających umiejętności czytania i pisania są zagrożone utratą pracy – mówi Axel Pluennecke z Instytutu Niemieckiej Gospodrki (IW) w Kolonii. Zorientowany na pracodawców instytut również jest zaangażowany w rządowy program AlphaDekade. W 2016 roku uruchomił projekt o nazwie AlphaGrund, którego celem jest alfabetyzacja w zakładach pracy.
Ośrodki szkoleniowe IW opracowują materiały edukacyjne, dostosowane do różnych sektorów. – Na przykład w przemyśle spożywczym trzeba rozumieć bardzo specyficzne wymagania i przepisy dotyczące żywności – wyjaśnia Axel Pluennecke.
W ciągu ostatnich ośmiu lat programy szkoleniowe IW objęły około 2 tysięcy pracowników. Projekt AlphaGrund jest zintegrowany z funkcjonowaniem zakładu pracy. Szkolenia odbywają się na przykład po rannej zmianie lub przed zmianą popołudniową.
Podobne kursy oferuje Techniczna Akademia Kształcenia Zawodowego w Schwaebisch Gmuend. – Zorganizowaliśmy kursy języka niemieckiego w ponad 150 zakładach – mówi dyrektor Michael Nanz. Kursy odbywają się przed albo między zmianami. – Pracownicy muszą zarabiać. Nie pójdą o ósmej wieczorem na kurs do centrum edukacji dla dorosłych – dodaje.
(EPD/widz)